Cinsel yolla bulaşan hastalıklar

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar

STD :  Sexually Transmitted Diseases

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH)

kantahlili; STD :  Sexually Transmitted Diseases cinsel ilişki sırasında,bir kişiden bulaşarak enfeksiyonlara neden olmaktadır. Bu enfeksiyonlar genelde herhangi bir belirtiye neden olmaz. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar genelde korunmasız olarak yapılan cinsel ilişkide bulunan partnerlerden birbirlerine bulaşabilmektedir. cinsel yolla bulaşan hastalıklar partnerlerden birbirlerine, vajinal sıvı,sperm ve kan yoluyla bulaşır.

KAN ALIMI

Risk Altında Olanlar

1. Kondomsuz ilişkide bulunmuş bireyler

2. Cinsel yolla bulaşmış herhangi bir hastalığı taşıyanlar

3. Cinsel yolla bulaşmış hastalıklardan birini geçirmiş ve iyileşmiş bireyler

-Bir CYBH’ı geçirmiş bireyin diğer CYBH’ı taşıma riski artmaktadır, çünkü bu organizmalar genellikle beraber taşınmaktadır.

4. Birçok cinsel yolla bulaşan hastalık klinik belirti vermediğinden cinsel açıdan aktif tüm bireyler

5. Partnerinin hastalık taşımadığından emin olmayan bireyler

6. Genital bölgede semptomlar gösteren bireyler

7. Birden fazla cinsel partneri olan bireyler

– Cinsel partner sayısı arttıkça CYBH’ın bulaşma riski artmaktadır.

8. Uyuşturucu kullanan bireyler

-Şırınganın paylaşıldığı durumlarda HIV ve hepatit B gibi ciddi hastalıklar bulaşabilmektedir.

CYBH Nedenleri

Cinsel yolla bulaşan hastalıklara neden olan 30’dan fazla mikroorganizma vardır. Türkiye’de ve dünyada en çok gözlenen mikroorganizmalardan bazıları aşağıda sıralanmıştır.

  • HIV (Human immunodeficiency virus) (AIDS): HIV virüsü korunmasız her türlü cinsel ilişki ile bulaşan bir virüstür. HIV’in tespit edilmesinde belirgin semptomlar gözlenmediği için şüpheli durumlarda tarama testlerinin yapılması önem kazanmaktadır.
  • Hepatit B (HBV): Siroz ve karaciğer kanserinin önde gelen nedenlerinden biri olan hepatit B, tüm dünya için ciddi bir sağlık sorunu oluşturmaktadır. Hepatit belirtileri, bulaşma yolları ve erken tespiti…
  • Hepatit C (HCV)
  • HPV (Human papillomavirus): Rahim ağzı kanserinden sorumlu olan HPV, Türkiye’de yapılan bir çalışmada katılımcıların %20’sinde bulunmuştur. Rahim ağzı kanserinin belirtileri, erken tespiti ve tarama metodları …
  • Klamidya (Chlamydia trachomatis): ABD’de en sık rastlanan CYBH olan klamidya; kadınların %75’inde, erkeklerin ise %50’sinde belirtisiz ilerlemekte ve teşhis edilmediğinde infertiliteye (kısırlığa) neden olabilmektedir. Hastalığın belirtileri, korunma yöntemleri ve erken teşhisi…
  • Gonore (bel soğukluğu) (Neisseria gonorrhea): ABD’de en sık rastlanan CYBH’lardan olan gonore; kadınların %50’inde erkeklerin ise %10’unda belirtisiz ilerlemekte ve teşhis edilmediğinde ciddi komplikasyonlara neden olabilmektedir. Hastalığın belirtileri, korunma yöntemleri ve erken teşhisi…
  • Herpes simpleks (Herpes simplex virus tip-1 veya 2) (Genital uçuk): Herpes taşıyan hastaların %90’ı bu durumdan habersiz olmaktadır. Genital herpes, genital bölgede acı veren yaralar oluşturmakta ve bireyin bağışıklık sistemini zayıflatmaktadır. Hastalığın belirtileri, korunma yöntemleri ve erken teşhisi…
  • Mikoplazma genitalyum (Mycoplasma genitalium): M. genitalium kadınlarda; bakteriyel vaginoz ve servisit gibi hastalıklarda saptanabilmektedir. Çoğu mikoplazma genitalyum enfeksiyonu belirti vermeden seyrettiğinden, şüpheli bireylerin taranması büyük önem taşımaktadır. Hastalığın belirtileri, korunma yöntemleri ve erken teşhisi…
  • Sifiliz (Frengi) (Treponema pallidum): Sifiliz taşıyıcılarının çoğunda senelerce semptom görülmediğinden, hastalık erken teşhis edilememektedir. Hastalığın belirtileri, korunma yöntemleri ve erken teşhisi…
  • Ureaplazma urealitikum (Ureaplasma urealyticum)

Semptomlar

Cinsel yolla bulaşan hastalıkların çok farklı semptomları bulunmakta ve infekte bireylerde bu belirtilerin çeşitli kombinasyonları görülebilmektedir. Dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri, erken evre belirtilerinin birkaç hafta içinde düzelebilmesidir. Ancak hastalık devam etmekte ve ileride geç dönem komplikasyonlarına neden olabilmektedir.

ERKEN EVRE SEMPTOMLARI

İLERİ EVRE SEMPTOMLARI

GEÇ EVRE
KOMPLİKASYONLARI

  • Çoğu hastada semptom görülmemekte veya belirgin olmamaktadır.
  • Anormal vajinal akıntı veya kanama
  • Vajinal kaşıntı
  • Penis akıntısı
  • İdrarda yanma veya acı
  • Ateş
  • Rektum ağrısı, akıntısı veya kanaması
  • Genital bölgede uçuk
  • Cinsel ilişki esnasında ağrı
  • Testislerin şişmesi ve ağrıması
  • Bel ağrısı
  • Mide bulantısı
  • Ateş
  • Cinsel ilişki sırasında ağrı
  • Menstrüel periyotlar arasında kanama
  • Tekrarlayan uçuklar
  • Deri kaşıntısı
  • Artrit
  • Göz inflamasyonu
  • Pelvik İnflamatuar Hastalık
  • İnfertilite
  • Servikal kanser
  • Diğer kanserler (HIV-aracılı lenfoma veya HPV-aracılı rektal ve anal kanserler gibi)
  • HIV bulaşma riskinin artması
  • Kalp hastalığı
  • Yürümede zorluk ve denge problemleri
  • Anneden çocuğa hastalık geçişi ve ciddi doğum komplikasyonları

TEŞHİS

Cinsel yolla bulaşan hastalıkların (CYBH) erken dönemde tespit edilmesi; hastada oluşabilecek komplikasyonların durdurulması ve hastalığın diğer bireylere bulaşmasının engellenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Özellikle cinsel yolla bulaşan hastalıkların teşhisinde klinik bulgular çoğu zaman yetersiz kalabildiği için, hastalıkların doğrulanması amacıyla ELIZA, PCR, kültür ve mikroskopi gibi laboratuvar metotlarına ihtiyaç duyulmaktadır.

ELIZA, kültür ve mikroskopi yöntemleri genellikle ucuz ve pratik olması nedeniyle tarama metodu olarak tercih edilmekte olup çeşitli dezavantajları vardır (Tablo 1). Diğer taraftan PCR metodu yüksek hassaslıkta ve güvenilirlikte sonuç vermesi sebebiyle yaygınlaşmaktadır. Ayrıca PCR yöntemi, tarama testlerinin verdiği sonuçların güvenilirliğinin araştırılmasında standart olarak da kullanılabilmektedir. (Tablo 1).

PCR, kültür ve mikroskopi yöntemleri; penis, serviks, rektum veya vajina bölgelerinden alınan sürüntülerle, ELIZA testleri ise kan örneğinde çalışılmaktadır.

Tablo 1. PCR’ın ve ELIZA tabanlı testlerin avantaj ve dezavantajları

PCR’ın avantajları nelerdir?

ELIZA tabanlı testlerin dezavantajları nelerdir?

1. Doğrudan infekte eden organizmayı belirler.2. Antikor tespiti gibi dolaylı yolları kullanmaz.3. Erken teşhis imkanı sunar.4. Mikroorganizmayı yüksek sensitivite (duyarlılıkla) ve spesifite (kesinlikle) ile tespit eder.5. Mikroorganizmanın düşük konsantrasyonlarında bile hassas tanı sağlar.6. Kültüre edilemeyen veya yavaş büyüyen mikroorganizmaların tespitini sağlar. 1. İnfekte eden organizmayı dolaylı yoldan belirler.2. Erken dönem hastalık tespitinde yetersiz olabilmektedir.3. Erken dönemde, kişiye göre değişen süreler boyunca hastalığı tespit edemeyebilmektedir.4. Hastalığı geçirmiş bireyleri 1-2 sene boyunca veya ömür boyunca pozitif bulmaya devam edebilmektedir.5. Hastalığın aktif olup olmadığı hakkında verdiği bilgi sınırlıdır.6. Hedeflenen hastalıkla ilgili olmayan bazı durumlarda “çapraz reaksiyon” nedeniyle hatalı pozitif sonuç verebilmektedir.

PCR’ın dezavantajları nelerdir?

ELIZA tabanlı testlerin avantajları nelerdir?

1. Pahalıdır.2. Yüksek teknoloji gerektirmektedir.3. Uzmanlaşmış merkezlerde yapılmaktadır.4. Hastalığın bugünkü durumu hakkında bilgi vermektedir. 1. Ucuzdur.2. Pratiktir.3. Pek çok laboratuvarda kolaylıkla çalışılmaktadır.4. Geçirilmiş ve iyileşmiş enfeksiyonlar hakkında bilgi vermektedir.

Tedavi

Uygun antibiyotik kullanımıyla gonore, sifiliz, klamidya ve mikoplazma genitalyum tedavi edilebilmektedir. HIV, HPV, hepatit B, hepatit C ve genital herpes infeksiyonlarının tedavisinde ise değişik antiviral ilaçlar kullanılmaktadır. Ayrıca HPV ve hepatit B’nin aşısı infeksiyondan önce yaptırıldığında başarılı sonuçlar elde edilebilmektedir. Antiviral ilaçlar HIV’i kontrol altında tutabilmekte ancak diğer bireylere geçişini engelleyememektedir. Ayrıca hastalığın erken teşhis edilmesi ve erken tedaviye başlanması çok büyük önem taşımaktadır.

Alınacak Önlemler

Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan (CYBH) korunmanın en kesin yolu olarak; şüpheli ilişkiden kaçınılması ve uzun dönemli, tek eşli cinsel ilişkilerin tercih edilmesi önerilmektedir. Erkeklerde ve kadınlarda kondom kullanımı, bakterinin bulaşma riskini düşürmektedir. Kadınlarda beklenmeyen ağrı, koku, idrar atımı esnasında yanma veya menstrüel döngüler (adet) arasında kanama gibi genital semptomlar gözlendiğinde, uzman bir hekime danışılması ve cinsel ilişkinin bırakılması önerilmektedir.

Tarama Testleri

Aşağıda sıralanan maddeler ABD Center for Disease Prevention (CDC) kuruluşunun tavsiyeleridir.

– Tüm bireyler:

13-65 yaşları arasındaki tüm bireylere, belirtiler gözlenmese de rutin HIV tarama testi yaptırmaları tavsiye edilmektedir.

– Hamile Kadınlar:

Prenatal (doğum öncesi) dönemde öncelikle HIV, hepatit B, klamidya, gonore, genital herpes ve sifiliz taramaları önerilmektedir.

– Cinsel açıdan aktif genç bayanlar:

Özelikle 25 yaş ve altındaki kadınlar ile 25 yaşından büyük risk taşıyan kadınların; klamidya testlerini senede bir defa tekrarlamaları tavsiye edilmektedir.

– Cinsel yaşamın başlangıcından 3 yıl sonra :

HPV neden olduğu servikal anormalliklerin (inflamasyon, kanser öncesi değişiklikler gibi) saptanması için 3 yılda bir HPV DNA testi ve Pap smear testi önerilmektedir. (American Cancer Society, 2004)

– Homoseksüel ilişkiye giren erkekler:

Bu tip ilişkilerde CYBH’ın bulaşma riski arttığından senede bir HIV, genital herpes, gonore, klamidya ve sifiliz testlerinin yaptırılması önerilmektedir.

– HIV taşıyan bireyler:

HIV taşıyan bireylerin diğer CYBH’ı taşıma riski oldukça arttığından diğer hastalıklar için tarama testlerinin yapılması tavsiye edilmektedir.

Aşılar

11-26 yaşındaki tüm bayanlara HPV (human papillomavirus) aşısı ve yeni doğanlara hepatit B aşısı tavsiye edilmektedir.

Hangi Testi Ne Zaman Yaptırmalıyım?

Cinsel yolla bulaşan hastalıklara (CYBH) tanı koyulmasında karşılaşılan ana problem; enfeksiyonların belirti vermeden seyretmesi veya diğer enfeksiyonlarla aynı semptomları paylaşabilmesidir. Bununla beraber, cinsel yolla bulaşan hastalıkların çoğunlukla beraber taşınmasından dolayı; şüpheli durumlarda Tam Kapsamlı Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Paketi önerilmektedir.

Yüksek teknolojik yöntemler kullanılarak çalışılan bu panelde PCR tabanlı DNA analizleri ile erken dönemde teşhisi mümkün olabilmekte, şüpheli ilişkiden 9-11 gün sonrasından itibaren bu testler çalışılabilmekte ve diğer metotlarla karşılaştırıldığında yüksek hassasiyette sonuç alınabilmektedir.

Mini ve Tam kapsamlı Test Paketlerimizin avantajı, testlerin ayrı ayrı çalışıldığı duruma göre, yaklaşık %50 indirimli fiyata sahip olmasıdır.

  • Eğer yalnızca belirli bir CYBH’tan şüphe ediliyorsa; hastalık için spesifik bir test yaptırabilirsiniz. Örneğin partnerinizin klamidya taşıdığını öğrendiyseniz, klamidya testini kendiniz için yaptırabilirsiniz. Ancak dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta; CYBH’ların benzer belirtilerle veya asemptomatik (belirti göstermeden) ilerlemesinden dolayı, fark edilmeyen hastalıkların kaçırılma riskinin bulunmasıdır.
  • Eğer şüpheli bir ilişki geçirdiyseniz veya diğer nedenlerden (evlenmeden veya hamilelikten önce) dolayı tarama testi yaptırmak istiyorsanız; Tam Kapsamlı Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Paketi önerilmektedir. Bu paket oldukça yaygın HIV (AIDS), HPV, Herpes, Sifiliz, Gonore, Klamidya, M. genitalyum, U. ürealitikum, Hepatit B ve C enfeksiyonlarını kapsamaktadır.
  • Tam Kapsamlı CYBH Paketi için ekonomik durumu uygun olmayan bireylere; görece daha ağır seyreden ve sonuçları daha ciddi olan HIV (AIDS), Hepatit B ve Hepatit C enfeksiyonlarını kapsayan, Mini Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Paketinin öncelikle yaptırılması önerilmektedir.
  •  



  • Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar NEDİR?
  • Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar NASIL BULAŞIR?
  • Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar NEREDEN BULAŞIR?
  • Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar NEDEN BULAŞIR?
  • Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar NASIL TEDAVİ EDİLİR?
  • Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar NASIL TESPİT EDİLİR?
  • Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar NELERDİR?

Yorum Yazın